susan husserl-kapit De manier waarop jij vrouwen en mannen laat zien, lijkt erop te duiden dat jij de geaccepteerde sexuele rollen uitdaagt. Jouw vrouwen zijn mannelijker, als je de traditionele definitie hanteert.
marguerite duras Nee, mijn vrouwen zijn niet mannelijker.
susan husserl-kapit Ze handelen en zijn onafhankelijk.
marguerite duras Mannelijk betekent voor mij autoriteit.
marguerite duras Ze veranderen die [wereld] niet, nog niet. Maar dat komt wel.
susan husserl-kapit Wat bewonderenswaardig is in jouw vrouwen, is dat ze handelen en vechten ondanks het feit dat ze zich bewust zijn van hun vergeefse pogingen iets te veranderen. In tegenstelling tot jouw mannen, die opgeven. Het lijkt mij een contradictie om zulke actieve, sterke vrouwen in jouw romans te creëren en dan denken dat vrouwen ‘organisch’ zijn.
marguerite duras Ik begrijp niet zo goed waar jij die activiteit van de vrouwen vandaan haalt. Vrouwen bezetten alle ‘ruimte’ in mijn films. Zij zijn ‘daar’.
susan husserl-kapit Ik heb het niet over je films maar over je romans.
marguerite duras Ja, maar ook in de romans.
susan husserl-kapit In Le square bijvoorbeeld, zie je het contrast tussen de man en de vrouw. De vrouw is gedoemd om haar lot te veranderen en handelt om dit voor elkaar te krijgen, terwijl de man toegeeft aan wanhoop en inertie. Nadat hij klaagt over zijn passiviteit en zijn bewondering toont over haar lot, verklaart zij dit verschil als volgt: ‘Misschien komt het omdat jij minder radicaal moet veranderen dan ik. Ik heb het gevoel dat ik helemaal van begin af aan moet veranderen.’ In Moderato Cantabile is het Anne die zowel de conversatie als de actie stuurt. Chavin volgt haar, maar dat lukt hem nauwelijks. Ik denk aan de climax van het verhaal, de voltooiing van de handeling waarnaar de hele roman overhelt; het is Anne die laat weten dat Chauvin er niet toe in staat is. Het aanvaarden van de angt verlamt Chauvin, zij is degene die hun ‘echtbreuk’ uitdraagt. En dan laat hem daar zitten, onbeweeglijk, impotent: ‘Chauvins hand slaat in de lucht en valt terug op de tafel.’
marguerite duras En in Detruire, dit-elle ook.
susan husserl-kapit Ja, daar is het Alissa die de handeling stuurt. Maar er is een verschil, omdat Stein indirect invloed heeft.
marguerite duras Maar Stein is al androgyn.
susan husserl-kapit In Le marin de Gibraltar is het Anna die van de ene plek naar de andere reist (mobiliteit) op zoek naar haar vroegere geliefde, terwijl de verteller, die nooit met naam en toenaam wordt genoemd, haar volgt, niet wetend waar hij naartoe gaat, voor hoelang, zelfs niet waarom. In Un barrage contre le Pacifique …
marguerite duras Is het de moeder.
susan husserl-kapit … Niet alleen de moeder. Het is ook Suzanne die ons raakt met haar onafhankelijkheid en met de actieve rol die ze speelt in haar eigen leven. Door het boek heen wacht ze op een jager, een man die in staat moet zijn haar weg te voeren van de desolate vlakte waarop ze leeft. En dan, als hij tenslotte komt, tegen het eind, en haar vraagt om met hem te trouwen, weigert ze, door te zeggen dat ze alleen moet blijven, op haar zelf. En ze laat hem in de steek. Om naar waarheen dan ook te vertrekken, in ieder geval vooruit. En hij, hij blijft op de [desolate] vlakte, zijn schrale leven vervolgend. Ik vind het interessant dat Suzanne’s broer Jozef ook wacht op, in zijn geval, zomaar een vrouw, om hem weg te voeren van de vlakte. En die vrouw komt, met een mooie auto en veel geld. Jozef zegt geen nee tegen haar op de manier zoals Suzanne dat deed. Hij vertrekt met haar, krijgt alles wat hij wil via haar. Het contrast tussen de broer en en zus is zeer veelzeggend.
marguerite duras Het is kracht, zo je wilt. Ik noem het liever de kracht van de vrouwen. In mijn boeken, in mijn films, hebben zij een kracht die bijna onvrijwillig is. Ja, dat is het, het is gestuurd. Het is. Het is het verschil tussen zijn en verschijnen. Het is een kracht die direct opereert, die direct functioneert. De vrouwen komen rechtstreeks in actie zonder te zijn voorgeprogrammeerd.
susan husserl-kapit Het lijkt vreemd dat alles instictief, ogranisch is. Jij bent het ene moment heel radicaal, dan weer heel traditioneel. Jij … lijkt achter te blijven.
marguerite duras Maar waarom zou niet zo handelen? Jij zegt dat is allemaal achterhaald, dat is allemaal traditioneel. Ja, maar als jij zegt dat dat niet zo zou moeten zijn, dat het een gezamenlijke actie moet zijn, met een voornemen, uitgedacht, beeldvormend, kom je weer bij de mannelijke ethiek. En dan is er geen uitweg meer mogelijk.
[wordt vervolgd]
Interview met Marguerite Duras door Susan Husserl-Kapit (vertaling Peter Kolpa)
