marguerite duras Ik denk dat ‘vrouwelijke literatuur’ organisch, vertaald schrijven is … vertaald vanuit het donker, de duisternis. Vrouwen leven al eeuwen in duisternis. Ze kennen zichzelf niet. Of nauwelijks. En als vrouwen schrijven, vertalen ze deze duisternis.
susan husserl-kapit Meer dan mannen?
marguerite duras Mannen vertalen niet. Zij starten vanaf een theoretisch, reeds gevestigd en beproefd podium. Het schrijven van vrouwen is daadwerkelijk vertaald vanuit het onbekende, meer als een nieuwe manier van communiceren dan als een bestaande taal. Maar om dat te bereiken, moeten we plagiaat de rug toe keren. Er zijn veel vrouwen die schrijven alsof ze denken te weten hoe ze moeten schrijven - om hun mannelijke collega’s te imiteren en een plaatsje binnen de literatuur te bemachtigen. Colette schreef als een klein meisje, een onstuimig en verschrikkelijk en verrukkelijk meisje. Zij schreef ‘vrouwelijke literatuur’ zoals mannen het graag zagen. Dat is in strikte zin geen vrouwelijke literatuur. Het is vrouwelijke literatuur door de ogen van mannen en als zodanig herkend. Het zijn mannen die er plezier aan beleven. Ik denk dat vrouwelijke literatuur hevige, directe literatuur is en dat, om die te beoordelen, moeten we niet – dit is het belangrijkste punt dat ik wil maken – helemaal opnieuw beginnen, starten vanaf een theoretisch podium. Laatst zei je: “Ja, maar vrouwen kunnen ook ideologen, filosofen, dichters etc. etc. zijn.” Natuurlijk. Natuurlijk. Maar waarom moeten we het daarover hebben? Dat zou moeten gebeuren zonder het te benoemen. We zouden het omgekeerde moeten zeggen: Kunnen mannen alles vergeten en zich bij de vrouwen voegen?
susan husserl-kapit Ze zouden het moeten proberen.
marguerite duras Dat is het probleem. Weet je, in Discourse on politics van de zwarte dichter Aimé Césaire, zegt hij dat als iemand gekleurd is, mensen zich altijd afvragen of hij of zij zwart bloed heeft, en nooit of hij of zij blank bloed heeft. En als er een man voor ons staat, kunnen we ons afvragen: heeft hij iets vrouwelijks in zich? En dat kan het voornaamste punt zijn. Dat betekent : draai alles om, inclusief analyse en kritiek … draai alles om. Ga van vrouwen uit, zorg ervoor dat duisternis het uitgangspunt wordt vanwaaruit de door mannen genoemde helderheid wordt beoordeeld.
susan husserl-kapit Wat mij interesseert is dat achter dit alles jij schijnt te denken dat er een specifieke vrouwelijke en mannelijke natuur bestaat.
marguerite duras Het is mogelijk dat die bestaat, maar hoe kunnen we dat weten als we er nog niet zijn? Het is onduidelijk.
susan husserl-kapit En toch, al jouw vrouwelijke personages zijn veranderlijk, onafhankelijk, bewust, actief, en rebellerend terwijl al jouw mannelijke personages onveranderlijk, afhankelijk, onbewust, en passief zijn.
marguerite duras Dat komt omdat de vrouwen praten, de vrouwen beslissingen nemen. Ik bedoel, wat in mijn films naar voren komt is de taal van vrouwen, de handeling van vrouwen. De mannen worden gedwongen te volgen. Ze doen hun best, maar ze raken achterop. Het is al het begin van een omgekeerde wereld.
susan husserl-kapit Maar de manier waarop jij vrouwen en mannen laat zien, lijkt erop te duiden dat jij de geaccepteerde sexuele rollen uitdaagt. Jouw vrouwen zijn mannelijker, als je de traditionele definitie hanteert.
marguerite duras Nee, mijn vrouwen zijn niet mannelijker.
susan husserl-kapit Ze handelen en zijn onafhankelijk.
marguerite duras Mannelijk betekent voor mij autoriteit.
[vervolg: zie deel 2]
Interview met Marguerite Duras door Susan Husserl-Kapit (vertaling Peter Kolpa). Afbeelding 12e eeuw onbekende maker.
Interview met Marguerite Duras door Susan Husserl-Kapit (vertaling Peter Kolpa). Afbeelding 12e eeuw onbekende maker.
